воскресенье, 23 декабря 2012 г.

24 сьнежня 1798 г. Нарадзіўся Адам Міцкевіч

На хутары Завосьсе бліз Наваградка. Сын зьбяднелага шляхціца, які стаў адвакатам. Яго бацька памёр у 1812 г., пакінуўшы сям'ю ў цяжкім становішчы. Жорсткая палітыка расейскага ўрада на гэтай тэрыторыі аказала моцны ўплыў на станаўленьне асобы паэта. У 1815 ён паступіў на гісторыка-філалягічны факультэт Віленскага ўніверсітэта. Пасьля яго заканчэньня быў настаўнікам у Коўне. У 1817 г. пад уплывам вызваленчых ідэй Міцкевіч разам зь сябрамі заснаваў таемнае «Таварыства філяматаў» («тых, хто любіць дабрачыннасьць»). Арыштаваны ў 1823 па справе філяматска-філярэтскіх

четверг, 20 декабря 2012 г.

20 сьнежня 1937

20 сьнежня 1937
Расстраляны Сьцяпан Некрашэвіч

беларускі навуковец і грамадзкі дзяяч, ініцыятар стварэньня і першы старшыня Інстытуту беларускай культуры, акадэмік (1928) і віцэ-прэзыдэнт Беларускай акадэміі навук (БелАН), дырэктар Інстытуту мовазнаўства БелАН.
Ён даследаваў лексікаграфію й правапіс, дыялекталогію й гісторыю беларускае мовы. Шматкрат выходзілі ў сьвет кнігі й падручнікі, падрыхтаваныя Сцяпанам Некрашэвічам: яго "Беларускі лемантар", напрыклад, на працягу 1922-1929 гадоў выдаваўся 6 (!) разоў. Чатыры разы за чатыры гады выдавалася й яго чытанка "Роднае слова". 6 сьнежня 1930-га

среда, 19 декабря 2012 г.

Беларускі народны каляндар-Мікола Зімовы

19 (6) сьнежня
Мікола Зімовы (Міколы, Мікольшчына)
Багата адлюстраваны ў прымаўках: “Варвара мосьціць, а Мікола марозам гвоздзіць”, “Без Міколы не бывае ні зімы, ні лета”, “Хвалі зіму па Міколе”, “Да Міколы няма зімы ніколі”, “Ніводнаму Міколе не вер ніколі”, “Зімовы Мікола каня заганяе”. Хаця Міколам “не верылі”, аднак прыкметы існавалі. У Магілёўскай губерні назіралі: калі іней з’явіцца раней Міколінага дня, то неабходна будзе сеяць раньні ячмень. На Старадарожчыне зараз лічаць: як да Міколыне выпадзе сьнег, то доўга не зазелянее трава. У Лельчыцкім раёне гавораць, што на Піліпаўку ёсьць тры “сьвяткі” - яны йдуць адзін за адным - Варвары, Савы й Міколы, калі ня трэба “ні снаваць, ні ткаць”. На Случчыне была зафіксавана й іншая

“Жывая гісторыя” ажывіла часы Элізы Ажэшкі

Эліза Ажэшка Каляды ў Ажэшкі
На выставе ў аддзеле мастацтва абласной навуковай бібліятэкі імя Карскага прадстаўлены прадметы з прыватных калекцый гарадзенскіх калекцыянераў: Аляксандра Сявенкі, Алеся Госцева, Януша Паруліса.
Выстава

воскресенье, 16 декабря 2012 г.

цікавае побач

На вельмі рэдкую з'яву для Беларусі я натарпіла ў Аставецкім раёне каля вескі Кавалеўка. Там захаваўся калодзеж для апальвання вапня. Акрамя гэтага мясцовы энтузіяст, спадар Вацлаў, збірае ў адной хаце розныя прылады працы, якія выкупае ў апошніх жыхароў бліжайшых весак.
Калі ў вас будзе магчымасць, абавязкова наведайце гэтыя незвычайна прыгожыя і цікавыя 
мясціны!
(дале 15 здымкаў)

Алесь Краўцэвіч уганараваны прэміяй імя Францішка Багушэвіча


Image 26574
Узнагарода прысуджана гарадзенскаму гісторыку, доктару гістарычных навук за кнігу «Гедымін (1316–1341). Каралеўства Літвы і Русі».
Напярэдадні прэзентацыі кнігі, якая адбылася ў Гродне ў траўні 2012 года, Алесь Краўцэвіч распавядаў “Твайму стылю”:

Мая новая кніга – літаратурнае эсэ, але заснаванае на дакументах. Я гісторык, таму не магу фантазіраваць (дысцыпліна абавязвае), магу толькі рэканструяваць падзеі на падставе дакументаў.
Гэта біяграфія манарха, які упершыню аб’яднаў у адной дзяржаве ўсе гістарычныя землі Беларусі. Гэта стала адным з чыннікаў стварэння беларускага народа. Гедымін быў больш дыпламат, чым ваяр, больш стваральнік, чым разбуральнік, - вельмі рэдкая рыса для тагачаснага манарха.